Thư của phụ huynh trò Huy Phan gửi Cô giáo Nhung
Trước hết xin phép được tự giới thiệu. Tôi là Nguyễn Thị Phương Hoa, mẹ của trò Nguyễn Huy Phan, thời gian qua đã theo học thêm môn Văn với Cô.
Thưa cô, bức thư này tôi viết cho Cô mong Cô xem nó như một lời tâm sự, chia sẻ của một người trước hết với tư cách một phu huynh, sau nữa với tư cách một người đồng nghiệp cùng nghề giáo với Cô, người cũng đã có gần 30 năm làm giáo dục và có thể nói là cũng đã có ít nhiều những sự trải nghiệm quí báu trong nghề (tôi không dám dùng chữ “những thành công nhất định trong nghề”).
Sau cuộc điện thoại của cô tối hôm thứ 7, tôi cũng đã rất bực với con trai (tôi chưa bao giờ là người bênh con, thậm chí còn rất nghiêm khắc), đã hỏi han cháu rất cặn kẽ về những lỗi lầm cháu đã mắc phải trong các buổi học với Cô. Cháu đã kể lại rât tỉ mỉ những lời nói và thái độ của mình trong các giờ học. Để kiểm tra mức độ chính xác của thông tin, tôi cũng đã gọi điện hỏi han một số cháu cùng học lớp đó. Rồi cậu sinh viên gia sư dạy Toán khi biết chuyện cũng đã tự động hỏi han các cháu khác nữa cùng lớp (các cháu này cũng học thêm Toán với cậu sinh viên đó. Cậu này là một người trẻ nhưng cái TÀI và cái TÂM đã đáng để cho các bậc cha chú kính nể và yêu quí) và cũng nhận được những câu trả lời tương tự với câu trả lời của trò Phan, đó là: thái độ học hành đã tiến bộ lên nhiều, còn hay phát biểu nữa là khác, tuy nhiên trong giờ đôi lúc vẫn còn hay nói năng tự do, có lần khi Cô hỏi bạn còn bảo là “không thích học Văn vì cô giáo dạy Văn ở trường dạy rất chán”, rồi có những lúc còn nằm xoài ra bàn,… Theo dõi thái độ học hành của cháu tôi cũng đã thấy khá lên nhiều so với thời gian đầu (tuy vẫn chưa thể hài lòng), cháu đã say sưa đọc (thậm chí là đọc trước, do anh Quốc Trung con cô Hiền khuyên và cho mượn sách) một số tác phẩm cô đã và sẽ yêu cầu đọc thêm. Thú thật là sau khi nghe cô nói nguyên nhân và cũng nghe lại những lời kể của các cháu khác cùng học, tôi thấy lý do cô đưa ra để “đuổi” hay “đuổi khéo” trò Phan là chưa thuyết phục. Các cháu được hỏi đều rất ngỡ ngàng khi nghe nói bạn Phan bị cô cho thôi học. Có cháu bảo: “Ơ, nhưng mà hôm thứ 3 vừa rồi cháu có thấy cô ấy mắng hay trách gì bạn ấy đâu ạ”. Lại cũng có cháu bảo: “Sao cô lại đuổi bạn Phan ạ, bạn ấy hôm rồi còn học thuộc bài cô giao (“Nhớ rừng” của Thế Lữ), cháu còn chưa học tẹo nào cơ mà, sao cô không đuổi cháu” hay “ bạn ấy còn hay phát biểu nữa là đằng khác, cô giáo mọi bữa còn có lúc khen bạn ấy nữa ấy chứ”,… Tất nhiên, đây là lớp dạy thêm của riêng Cô, cô muốn nhận hay muốn đuổi (hay “đuổi khéo”) trò nào là quyền của Cô. Việc này ở các lớp học thêm được thực hiện rất dễ dàng (vì nó là “yếu tố cản đường công cuộc mưu sinh” của giáo viên), còn nếu là đuổi học ở trường thì chắc chắn là không thể đơn giản như thế. Đành rằng dạy thêm phần lớn cũng là vì cuộc mưu sinh, và là một mục đích rất đáng trân trọng vì dân ta ở cái xứ này đa phần đều chịu chung cái cảnh “nỗi lo cơm áo ghì sát đất” hay “giấc mơ con đè nát cuộc đời con” hết cả mà thôi. Nhưng giá như cái mục đích mưu sinh ấy luôn mang đậm tính nhân văn và tinh thần giáo dục thì có những giá trị lắm khi ta tưởng là “ảo” (ví dụ như tỷ lệ đỗ cao trong các kì thi) lại trở thành những giá trị đích thực (giáo dục học sinh thành những NGƯỜI TỬ TẾ) và các giá trị đó cũng trở nên đầy đặn hơn rất nhiều. Cái cách dễ dàng nhất, đơn giản nhất mà không ít giáo viên và nhà trường ở Việt Nam vẫn chọn “cho nhẹ nợ” là ĐUỔI HỌC những học sinh mà họ cho là “bất trị” để nhanh chóng “thoát khỏi” những ràng buộc hay trách nhiệm với chúng.
Tôi muốn đề nghị Cô một điều: trong buổi học tới đây Cô hãy công bố với cả lớp về quyết định của Cô đuổi trò Phan xem các con sẽ có thái độ thế nào. Liệu các con có tâm phục khẩu phục với quyết định của Cô hay không? Theo thiển ý của tôi, nếu giáo viên không trực tiếp phê bình, mắng mỏ hay trách phạt gì học sinh (khi/nếu nó mắc lỗi) mà “lẳng lặng” thông báo với phụ huynh đuổi học nó thì hành động đó là rất unfair với đứa trẻ đấy. Trong dân gian, hành động đó được người ta nôm na gọi bằng chữ “đánh lén/đâm lén sau lưng” người khác. Việc đó, người đường hoàng không bao giờ làm, nhất lại là với một đứa trẻ. Người có TÂM thực sự với nghề, với trẻ sẽ không làm như thế. Nói Văn học là Nhân học thì dễ nhưng để thực hiện được điều đó thì quả thật là không dễ chút nào, nhất lại trong cái bối cảnh xã hội Việt Nam hiện nay đang có sự đảo lộn ghê gớm của hệ thống giá trị.
Cô Nhung ạ, băn khoăn mãi rồi tôi cũng quyết định viết cho Cô lá thư này. Mong cô đừng hiểu nhầm là tôi tỏ thái độ "hậm hực "chuyện cô đuổi trò Phan mà hãy coi đây như một sự chia sẻ. Tôi quyết định viết vì tôi cũng là một nhà giáo có nhiều sự trải nghiệm, gia đình tôi có nhiều người là giáo viên. Tôi viết ra như thế thực tâm với mong muốn Cô có thể rút ra được đôi chút kinh nghiệm gì đó cho mình sau tình huống sư phạm này. Con đường “trồng người” của Cô còn dài, nhưng sẽ không phải toàn thảm đỏ.
Kể ra thư viết cũng đã quá dài. Cuối thư tôi thành tâm chúc Cô và gia đình vạn sự an lành. Chúc cho các con của Cô sau này ngay từ những ngày đầu bước chân tới trường đã luôn được học với những giáo viên có đủ cả TÀI lẫn TÂM để các cháu sẽ trở thành những đứa con ngoan ngoãn, giỏi giang, thành đạt và là những công dân tốt.
Mẹ trò Phan
PS. Xin gửi Cô 2 tình huống giáo dục và bài viết của tôi ở Vietnamnet để lúc rảnh cô đọc tham khảo thêm cho vui. Rất tiếc là trong khuôn khổ qui đinh của 1 bài báo tôi ko thể nói hết những gì mình đã làm cùng với cô giáo của con để để “cứu” con.
