Các bạn yêu quí,

đến hôm nay, sau gần một tháng kể từ khi tớ nêu ý tưởng trại hè 2015, mình đã nhận được rất nhiều động viên chia sẻ, mình xin cảm ơn và trả lời những câu hỏi mà phụ huynh và các bạn trẻ đã đề cập.

1. Thời gian đi/về mình không thay đổi được. Vẫn là sau 15.7.2015 thì ở nhà đi, và trước ngày 15.8. 2015 thì ở bên này về. Đi tối đa 2 tuần Trại Hè Brandenburg và 2 đêm 3 ngày Berlin. Lý do vì bên này học sinh bắt đầu nghỉ hè từ 16.7.2015, và sau ngày 15.8.2015 thì nhà mình không có thời gian. Hạn đăng ký vẫn là 31.1.2015, muộn hơn mình không xử lý kịp các việc khác.

2. Trại hè này dành cho lứa tuổi ít nhất là 12, lớn nhất là 17 tuổi. Bé quá đi ngại rắc rối, lớn quá đi sợ không thích. Trong mỗi trại hè người ta chia ra nhiều nhóm nhỏ. Các chương trình được thiết kế tương đối phù hợp tâm sinh lý của từng lứa tuổi. Ví dụ đợt này mình định đăng ký cho Cún đi hái táo, làm mứt táo, nhưng họ không nhận, bảo chỉ đến 10 tuổi thôi, Cún lớn rồi không còn thích thú những thứ đó nữa…. Ngôn ngữ chính là tiếng Đức, nhưng tiếng Anh thì ai cũng phải học phải dùng, rất nhiều bạn trẻ nước ngoài sinh sống tại đây…

3. Trại hè là do 100% các công ty tư nhân của Đức tổ chức, họ có đăng ký kinh doanh, có trụ sở đàng hoàng, có cơ sở vật chất cũng như nhân viên được đào tạo kiến thức sư phạm. Họ có kinh nghiệm tổ chức sự kiện ít nhất từ 10 năm trở lên. Vợ chồng mình đã đến tận nơi mục sở thị từ giám đốc đến cơ sở hạ tầng. Con mình cháu mình đã, đang và sẽ tiếp tục đi tận nơi để xem xét kiểm tra chất lượng cụ thể. Mình chỉ đặt cho học sinh nhà mình đi ké vào thôi. Cứ mùa hè thì hàng nghìn trẻ em Đức tham gia những trại hè này.

4. Tất nhiên phụ huynh nào có thời gian, có điều kiện tài chính, muốn cùng con trải nghiệm Châu Âu thì mình sẵn sàng làm giấy bảo lãnh để phụ huynh đi cùng sang Berlin, nhưng phải tự thuê khách sạn ở ngoài chứ không được ở cùng trong trại hè. Hoặc nếu không chê vợ chồng mình nghèo hèn thì đến ở nhà mình.

5. Tiền vé máy bay, tiền trại hè, tiền làm hộ chiếu, tiền xin visa, tiền bảo hiểm du lịch các bạn tự đóng trực tiếp cho các công ty. Đi hãng nào mua cái gì ở đâu hoàn toàn do các bạn tự quyết, mình chỉ đưa ý kiến để các bạn tham khảo.

Mình không có ý định nhập nhằng chấm mút bất cứ khoản gì. Nếu con các mẹ đi về hài lòng, bạn nào có lòng thì mình nhờ đóng vào quĩ Nhìn Về Phía Trước!, tùy sức tùy tâm, min. 100k tiền Việt, max. 100 $, ai không đóng cũng không sao.

Số tiền này mình định chi cho giấc mơ vận chuyển và thuê dịch sách giáo khoa, tất cả các môn, từ lớp 1 đến lớp 12, của trường Đức sang tiếng việt để các mẹ có thêm tài liệu tham khảo, nghiên cứu. (rẻ thôi, chả hết 1/1000 số 34.000 tỷ bộ gd đưa ra). Cách đây 100 năm người Nhật đã dịch sách của người Đức cho con em người ta học, vậy tại sao bọn mình không học cách đó cho nhanh, cho rẻ…

6. Cún nhà mình đã đi trại hè vài nơi, rất đắt như Concord bên Anh hoặc vừa vừa như Munich, tức là hết >900 Euro/tuần nên mình biết sơ sơ giá cả trại hè. Mình chọn loại giá 1 tuần tầm 250 Euro-300 Euro là loại thấp nhất rồi, không thể thấp hơn được nữa. Ví dụ tuần này Cún đang đi Sportcamp hết 326 Euro, Minh Phương cháu mình đi Bauernhof, tức là nông trại, thì hết 255 Euro.

Mình cũng không tìm thấy lý do, cở sở gì để mặc cả đàm phán. Các công ty tổ chức sự kiện này hầu như đều là non profit organisation. Có rất nhiều giáo viên, tình nguyện viên tham gia không hề có lương đâu. Dự kiến cho các em ở 2 đêm 3 ngày ở Berlin mình cũng sẽ huy động nhờ vả toàn bộ bạn bè, cả tây cả ta, nhân thể cho các bạn trải nghiệm homestay luôn, chứ thuê khách sạn Berlin mùa high season thì hơi tốn đấy…

Nhưng không có nghĩa "của rẻ là của ôi". Trước đây vì mình không biết nên mới bị chặt chém, mất tiền ngu phí. Nội dung chương trình của các trại hè tương đối phong phú, đa dạng, đã được kiểm nghiệm từ lâu, họ luôn luôn áp dụng những sản phẩm nghiên cứu giáo dục mới nhất. Theo phương pháp triết lý giáo dục đào tạo của Harvard, tức là giáo dục toàn diện.

7. Vì giá tiền như vậy nên đề nghị các mẹ chuẩn bị tinh thần cho các con không phải đi như kiểu Vinpearl 5 sao, kẻ hầu người hạ, dạ vâng khúm núm. Cũng không được bốc đồ ăn cao như núi. Bạn nào quen sang xịn chảnh chọe sẽ là fehl am Platz. Rất tiết kiệm và các em phải đóng góp rất nhiều công sức. Từ đi chợ, đến lau dọn phòng, nhóm lửa, rửa bát nấu ăn các bạn phải thay phiên nhau. Đây chính là học cách trân trọng những values thiết thực nhất của cuộc sống.

8. Vì giá tiền như vậy nên các em cũng không được chở đi shopping hoặc tỉa tót selfies suốt ngày. 2 tuần trại hè các em ở trong một khu, thường ở những khu rộng hàng chục héc ta, giữa thiên nhiên. Tập luyện tham gia đủ trò, chủ yếu là teamwork và đây là lúc các em học cách chia sẻ, giao tiếp, kiên nhẫn lắng nghe, chịu đựng những người những thứ "mới lạ chả giống ai".

9. Mỗi trại hè mình định đăng ký tối đa cho 2 em Việt Nam tham gia để các em không túm tụm nói tiếng Việt hoặc sì sụp mì tôm. Không ai bảo đi thế này là sướng, là đi chơi cả. Hoạt động tập thể rầm rập từ sáng đến tối. Ăn uống kham khổ, tối chỉ có lát bánh mỳ thôi. Hôm qua cả ngày Cún đi xe đạp trời mưa tầm tã, tối về còn "phải" xem phim, sau còn tranh luận ý kiến, bình bầu phát biểu đến 22h là hết nhẵn pin.

10. Mình gửi ví dụ một trang website www.actiontouren.de của leben.lernen.e.V. là nơi tổ chức cho Cún đi cuốc đất trồng cây 1 tuần mùa hè vừa rồi. Vợ chồng mình và Cún rất ngưỡng mộ tổ chức này. Hè sang năm Cún sẽ lại tham gia. Các bạn vào tham khảo nhé. Rất tiếc chỉ có tiếng Đức, mình chưa kịp dịch ra tiếng Anh, bạn nào xung phong gánh giúp tớ thì tốt quá..

11. Tư cách pháp lý thì đây là đi theo cá nhân mời. Để cho rẻ, mình sẽ lên sở ngoại kiều, dùng chứng minh của mình mời bảo lãnh đích danh con các mẹ. Sau đó các mẹ cầm giấy mời này ra sứ quán Đức ở Hà Nội nộp xin visa vào 28 nước Châu Âu.

Ở việt nam nhà mình ở tầng 4, khu tập thể 8A Ngô Quyền, bố mẹ chồng mình ở tầng 3. Cứ đến đó hỏi ai cũng biết nhà mình. Gần đó là đồn công an, cần gì ra đó xác minh. Nhưng tớ nói luôn chồng mình quen thân với Tô Lâm nên trắng đen phải trái hoàn toàn không phải do các mẹ đâu đấy.

12. Hôm nay là 22.10, đến ngày 31.1.2015 chốt danh sách vẫn còn đủ thời gian. Mình sẽ cùng các mẹ lên chương trình bàn thảo từng khâu, từng việc cụ thể. Để làm sao các con đi về vui khỏe hài lòng. Bạn nào có ý kiến băn khoăn gì tiếp tục mail cho tớ biết nhé. Mình gửi kèm theo đây 1 tờ giấy các mẹ khai vào rồi gửi cho mình. (form tớ lấy “trộm” của GSL cho nhanh).

13. Về câu hỏi có nên đi du học hay không? Mình không dám chắc. Phụ thuộc vào truyền thống, mong muốn kỳ vọng cụ thể của từng gia đình. Như nhà mình thì việc sống và làm việc ở nước ngoài là đương nhiên, như ăn và thở. Mình sẽ phát điên nếu phải sống yên một chỗ. Bất kể chỗ đó sang xịn như thế nào.
Nếu để kiếm tiền thì có lẽ ở nhà hơn. Thủ tướng Đức lương không bằng giám đốc đống đề. Lương giáo sư như Phan Việt hay Ngô Bảo Châu cũng chưa chắc đã bằng giáo viên luyện Toefle trường Ams, you know what I mean. Thực sự ở first world làm nhiều ăn nhiều, làm ít ăn ít. Chứ tuyệt đối không có chuyện làm theo ý muốn hưởng theo nhu cầu kiểu cccc nhà mình đâu.

Mà nếu kiếm được nhiều tài sản thì sẽ tự nguyện đóng góp giúp đỡ cộng đồng kiểu Warren Buffett hay Bill Gates chứ nếu xây nhà treo gà vàng lên sẽ bị cười cho thối mũi, còn lâu mới được tung hô trên báo đảng. Nếu ai ra giữa chợ tuyên bố "tiền nhà tôi ăn năm đời không hết" giống bầu Đức thì gặp rắc rối với phóng viên ngay lập tức, họ sẽ điều tra tiền ở đâu ra, buôn bán cái gì, với ai, thuế má bảo hiểm có đóng đủ không, rắc rối lắm…

14. Về câu hỏi nên đi du học ở đâu? Mình cũng không dám chắc. Theo như kiến thức trình độ của mình thì hiện nay có 3 khu vực Áo, Đức, và Thụy Sĩ mình hài lòng nhất. Mình không hề thiên vị. Chỉ đơn giản là những nơi này không thu học phí mà chất lượng đào tạo tương đối ổn, fair values. Học xong dễ tìm được việc, dễ được cấp giấy tờ lưu trú định cư ở lại để có cơ hội ứng dụng kiểm chứng những cái đã học.

Nếu nhà nào con giỏi giang, xin được học bổng thì nên đi Úc, Mỹ, Sing, Newzealand, Nhật, nhưng cũng chỉ nên học các trường trong top 30 của nước đó và trong top 50 của thế giới. Còn nếu phải tự túc, đóng hàng tỷ thì 1000 lần tớ xin can, rủi ro cao như "Mua mèo trong dọ". Những nước không thu học phí không phải họ giàu, cũng không phải họ ngu, cũng không phải họ dạy dỗ không ra gì mà đó là do đường lối triết lý. Họ thu tiền học qua tiền thuế. Mỗi sinh viên ở Đức hàng năm tốn >8000 Euro tiền ngân sách…

15. Về câu hỏi học xong ở lại hay đi về? Mình cũng không dám chắc. Mình chỉ thấy đã học ở đây thì nên ở lại đi làm thực hành >5 năm lấy kinh nghiệm. Vì chủ yếu họ đào tạo để phục vụ xã hội hình mẫu first world, ví dụ học Luật hay Kiểm Toán rất khó, lòi cả mắt, sau về vn ngay thì làm gì? Chính mình đã choáng váng, vô cùng nghi ngờ bản thân, khi năm 2006 vừa tốt nghiệp loại ưu kiểm toán TU ra, chồng đưa cho bảng cân đối của Than Đèo Nai bảo "em đánh giá đi", mình bấn loạn không hiểu người ta xiếc số liệu ở đâu ra, rất ấu trĩ buồn cười…

16. Về câu hỏi học ở Đức thì trường nào xịn? Cái này mình cũng không nói chung chung được. Ngành gì, trường gì đều có ranging. Ranging thì đánh theo nhiều tiêu chí. Theo mình tiêu chí sinh viên tốt nghiệp ra trường nhanh tìm được việc làm lương cao, ở công ty xịn như google hay apple chẳng hạn, là tiêu chí hay, nên xem xét. Còn tiêu chí điểm tốt nghiệp cao mà không tìm được việc làm thì điểm cao làm gì. Đề nghị các mẹ nghiên cứu ranging kĩ càng hơn. Đừng để cho bọn nó lừa bán hàng rởm cho con em mình, đau lòng lắm…

17. Về câu hỏi định cư ở đâu là tốt nhất? Cái này mình cũng không dám chắc. Mình không quên câu chị Hoa bảo "Thiên đường ở trong lòng ta", rất nhiều người bảo phải ăn phở Ấu Triệu nhìn ra cống mới ngon, phải liễu rủ bờ hồ mới đẹp, thì mình biết nói gì đây. Xin giới thiệu với các mẹ chỉ số GCI, các mẹ vào đó xem kết quả họ đã bình bầu 125 nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, dựa theo nhiều tiêu chí. Cún nhà mình xem rồi, định vị rồi. Dựa vào cái này các mẹ sẽ có thêm nhiều thông tin bổ ích để tính nước cờ đi hay ở….

18. Về câu hỏi tại sao chọn trường này cho Cún học? Cái này ban đầu không dễ. Tớ rạc cả cẳng vì đi xem xét chọn trường cho con. Vợ chồng tớ đau đầu nhức óc vì có rất nhiều loại trường, cũng phân chia chuyên nọ chuyên kia. Bên này người ta open, cầu thị, các trường cạnh tranh nhau, nghe thấy mô hình nào mới, hợp lý họ áp dụng thử nghiệm ngay.

Cún mới sang 1 năm, dù đã nỗ lực thì vẫn còn rất nhiều thứ chưa bằng các bạn học hành tử tế ở đây. Vì thế tạm thời cho Cún vào trường top 20. Ngoài ra trường này cởi mở, là trường duy nhất hiện nay ở Berlin mà học sinh có thể làm Abitur = IB bằng tiếng Tàu hoặc tiếng Nga. Nhiều người ghét tàu nhưng vợ chồng mình cho rằng tương lai gần thế giới sẽ phải dùng nhiều tiếng tiếng Tàu hơn, dù muốn hay không.

Các bạn yêu quí, biết là chưa trả lời đầy đủ hết ý nhưng lợn kêu con khóc, xin phép tạm dừng đã nhé. Cảm ơn các mẹ thường xuyên động viên tiếp sức. Lấy triết lý từ bài học Con Voi Là Gì tớ sẽ tiếp tục kể lể những điều mắt thấy tai nghe để cả nhà tham khảo suy ngẫm.
Thân mến và tạm biệt
H. Berlin

Bài kiểm tra môn Địa Lý 45 phút kết thúc 7 tuần đi học trước khi nghỉ Autumn của Cún vừa rồi:
1. Các em hãy cho biết ý kiến của mình về hai nhân vật được nêu trong bức tranh (sách giáo khoa trang 159)
Trong bức tranh này người ta so sánh hai người ở hai thế giới. Giữa bạn Eden ở Äthiopien và bạn Julia ở Germany. Sinh ra ở gia đình ntn, 8 tuổi thì làm gì, 16 đã lấy chồng hay chưa, 29 tuổi đã đẻ mấy con, có con nào bị chết không, 35 tuổi thì có mấy con, 38 tuổi thì đã lên chức bà hay chưa, 56 tuổi thì còn sống hay chết?

2. Các em hãy nêu ý kiến giải thích tại sao hạn hán ở Brazil lại làm cho giá bán lẻ Cafe ở Đức tăng? Việc bảo vệ môi trường là việc nên làm hay là không, ai có trách nhiệm về việc này?