Con gái mình học chuyên ngành Xã hội học và Kinh tế tại một trường ĐHTH ở Đức, nơi ngày xưa mình từng học. Cách đây mấy năm, Trung tâm đảm bảo chất lượng của trường đó có đăng tin tuyển sinh viên làm thêm. Con gái mình cũng dự tuyển. Mỗi ứng viên phải làm một bài test và nếu làm tốt thì sẽ đến màn phỏng vấn. Thời gian chuẩn bị rất ngắn, thứ 6 biết thông tin thì thứ 2 đã phải dự tuyển. Con gái có gửi cho mình xem đề bài, mình đang lăn tăn chưa biết làm kiểu gì thì con gái gửi bài nó làm, mình xem xong thấy phục nó quá và “phán” luôn nếu con làm thế này thì mẹ nghĩ kiểu gì cũng sẽ được chọn. Và y như rằng, nó cùng một người nữa lọt qua 2 vòng dự tuyển và được nhận vào làm.

Cậu giám đốc trung tâm này cũng là một đồng nghiệp quen biết của mình (cậu này trẻ nhưng rất giỏi, cũng mới được bổ nhiệm giáo sư ở một trường ĐHTH khác) . Một thời gian sau, khi mọi việc đâu vào đó, con gái đã đi làm, mình viết mail cho cậu giám đốc trung tâm này và hỏi xem con bé được nhận vào làm có phải do nó xứng đáng được nhận hay vì nể nang quan hệ với mẹ nó. Cậu ta lập tức viết mail trả lời mình thế này: Tôi biết ngay là thể nào cũng có lúc bà sẽ hỏi câu ấy và có ý nghĩ như vậy. Nhưng xin thưa với bà là đây không phải là Việt Nam và chúng tôi không phải là băng đảng Mafia (nguyên si từ dùng của cậu ta, cậu này đi làm việc ở Việt Nam nhiều nên rất “thủng” những trò ma giáo của dân Việt). Ngay khi nhận hồ sơ, biết là có con gái bà dự tuyển nên để khách quan tôi đã quyết định không tham gia tuyển người mà ủy thác cho đồng nghiệp khác làm việc này. Con gái bà được nhận vào làm là hoàn toàn xứng đáng, chúng tôi xét tuyển công khai, minh bạch, không có chuyện cả nể hay khuất tất. Rồi cậu ta nhấn mạnh “Bà nhớ cho, đây là Đức chứ không phải Việt Nam nhé”. Mình đọc mail của cậu ta thấy ngượng thối cả mặt bèn viết thư thanh minh thanh nga, bla bla chữa ngượng.

Khiếp quá đi mất, có mỗi tuyển sinh viên vào làm thêm chứ chưa phải tuyển cán bộ biên chế mà đã nghiêm túc đến thế thì đúng là hãi tụi Đức quá đi mất.

Con gái mình làm ở đó đâu chừng hơn một năm thì cũng xin thôi vì có job khác.

Một chuyện khác.

Chục năm trước, trong lần qua Đức, mình tranh thủ ghé thăm các ông bà giáo cũ và rẽ vào thăm hỏi các cán bộ phòng phụ trách sinh viên nước ngoài. Gặp ông phụ trách bọn mình ngày xưa mình có thành ý tặng ông ấy một chiếc cà vạt lụa tơ tằm mà ông ấy kiên quyết không nhận. Giải thích thế nào cũng không được. Mình bảo đây chỉ là món quà nhỏ từ Việt Nam, có giá trị gì đâu mà ông ngại. Ông ấy bảo rất cảm ơn tình cảm, tấm lòng của mình, gặp lại mình, nghe mình kể chuyện về công việc, cuộc sống ở Việt Nam là ông ấy vui rồi, nhưng ông ấy không thể nhận và cũng không được phép nhận. Chốt lại ông ấy nói “tôi biết tình cảm chân thành của bà, nhưng tôi không thể nhận vì không muốn mất việc”. Nói đến thế thì chịu rồi. Mình đành tán phét một lát rồi chào ra về.

Còn ở Việt Nam như thế nào thì khỏi cần nói, có nghìn lẻ một đêm kể cũng không hết chuyện, he he……

————————————–

Bắt đầu từ 20.1.2012 trên web mình sẽ có những bài viết ngắn, đúng hơn là những mẩu chuyện, với chủ đề “Tư duy kiểu Tây và Tư duy kiểu Ta”. Tuy nhiên, xin lưu ý mấy điểm sau:

1. Đây chẳng phải là những bài viết khái quát cao siêu gì, chỉ đơn giản là kể lại những những điều mình nghe thấy, nhìn thấy và trải nghiệm được khi quan hệ giao tiếp với các bạn bè, đồng nghiệp người Đức.

2. Nói là tư duy nhưng thực ra phần nhiều câu chuyện vượt ra khỏi phạm trù tư duy và liên quan đến quan điểm sống, thậm chí nhân cách con người.

3. Nói là Tư duy kiểu Tây nhưng không có nghĩa là Tây nào cũng tư duy theo kiểu ấy. Tây thì cũng có dăm bảy đường/loại Tây.

4. Nói là tư duy kiểu Ta nhưng cũng có thể có những Ta không không tư duy theo kiểu ấy.

5. Nói tư duy kiểu Tây cũng không có nghĩa là lúc nào, chỗ nào tư duy nào của Tây cũng hay hơn tư duy của Ta, he he…

Để tiện theo dõi (đúng ra là tránh hiểu lầm cho là mình "bốc thơm" Tây), ở câu chuyện nào cũng có "đôi lời phi lộ" trên đây đi kèm.